To nasze zalecenia na początek:
Z Tobiaszkiem należy ćwiczyć codziennie przez 120 minut w domu na podstawie
zaleceń. Zajęciom towarzyszyć muszą wypowiedzi językowe (zdania krótkie, ale poprawne
gramatycznie). Dobrym pomysłem byłoby poza terapią domową, podjęcie proponowanej
terapii pod okiem specjalisty.
Najważniejsze zalecenia do pracy terapeutycznej to:
➔ Słuchanie wypowiedzi językowych przez 20 minut dziennie, w dwóch lub trzech
sesjach – seria logopedyczna „Słucham i uczę się mówić” - „Samogłoski” i
„Wyrażenia dźwiękonaśladowcze”(
www.arson.pl). Ważne aby dziecko słuchało w
słuchawkach w celu eliminacji bodźców słuchowych z zewnątrz, ponieważ spektrum
autyzmu charakteryzuje się wzmożonym reakcjami na dźwięki niewerbalne,
przetwarzane przez prawą półkulę mózgu. Słuchanie dźwięków z otoczenia jak
dźwięk samochodu za oknem czy dźwięk pralki może całkowicie uniemożliwić odbiór
bodźców werbalnych. Można rozpocząć terapię gdy dziecko wieczorem leży w
łóżeczku lub zacząć od 20 sekundowych sesji trzymając dziecko na kolanach.
➔ Ćwiczenia słuchowe (językowo-muzyczne). Przygotowujemy zabawki, które
występują w piosenkach. Na przykład lalkę, żabkę i myszkę. Śpiewamy po dwa
wersy piosenki: „Zuzia lala nieduża a na dodatek cała ze szmatek”, „Była sobie
żabka mała, re re kum kum re re kum kum” i „Uciekaj myszko do dziury, bo cię tu
załapie kot bury”. Śpiewając daną melodię potrząsamy, machamy zabawką. Po kilku
powtórzeniach oczekujemy, że dziecko powtórzy czynność „tańczenia” właściwą
zabawką gdy usłyszy piosenkę lub zacznie powtarzać słowa piosenki.
➔ Ćwiczenia słuchowe – książeczki z serii „Kocham czytać” - czytanie i powtarzanie
sylab, pokazywanie obrazków.
➔ Ćwiczenia kategoryzacji – do ćwiczenia kategoryzacji możemy wykorzystać
przedmioty z wyposażenia domowego, zabawki, klocki, guziki – właściwie wszystko.
Zaczynamy od dzielenia przedmiotów do dwóch pojemników: Taki tu, taki tu.
Następnie większą liczbę egzemplarzy dzielimy do większe liczby pojemników.
Wymyślamy kategoryzacje na podstawie koloru, wielkości, kształtu i coraz bardziej
zróżnicowanych cech. Kolejne ćwiczenia mogą polegać na dopasowywaniu zabawki
do takiej samej, dopasowywaniu obrazka do zabawki (np obrazek przedstawiający
misia i miś pluszowy) i dopasowywaniu obrazka do takiego samego obrazka. Można
wykonywać z dzieckiem również ćwiczenia dotyczące różnicowania i wykluczania ze
zbioru. Pokazujemy dziecku obrazki wśród których jeden jest inny. Pytamy: Który
nie pasuje? - (można posłużyć się zestawem „Relacje” -
www.konferencjelogopedyczne.
p l lub samodzielnie wydrukować obrazki znalezione w internecie)
➔ Ćwiczenia kategoryzacji - „Kategoryzacje” -
www.wir-wydawnictwo.com➔ Ćwiczenie kategoryzacji – rozdzielanie klocków według koloru: do miseczek
czerwonej i niebieskiej (pudełek pomalowanych na czerwono i niebiesko wrzucamy
klocki czerwone i niebieskie (możemy użyć elementów i naczyń innego koloru).
➔ Przygotowanie do czytania globalnego: 1. Etap: układanie takiego samego
przedmiotu (piłka, lala, miś) do takiego samego. 2. Etap: układanie różnych
egzemplarzy (miś do innego misia itp.). 3. Etap: układanie obrazka do obrazka
(identyczne obrazki). 4. Etap: układanie obrazka do przedmiotu. 5. Etap: układanie
podpisu (wielki druk, czcionka Arial) do przedmiotu. 6. Etap - Układanie podpisów
do zdjęć (MAMA TATA TOBI BABA)
➔ Ćwiczenia identyfikowania obrazków – taki sam do takiego samego (można
posłużyć się zestawem „Relacje” -
www.konferencje-logopedyczne.pl w zakładce
sklep lub samodzielnie wydrukować obrazki znalezione w internecie)
➔ Ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowej (można skorzystać z programu Analiza i
synteza wzrokowa -
www.wir-wydawnictwo.com) – 1.Etap: składanie obrazka z
dwóch części, 2. Etap: składanie obrazka z trzech części, 3.Etap – składanie obrazka
z czterech części. 4. Etap: składanie obrazków czarno-białych z trzech części
➔ Samodzielnie tniemy widokówki, obrazki na części prostymi liniami – najpierw
pionowymi i poziomymi, następnie skośnymi. Najtrudniejsze będą obrazki
konturowe czarno-białe.
➔ Składanie obrazków z trzech części – CZYJA GŁOWA? CZYJ OGON?
www.arson.pl➔ Wykonywanie poleceń : DAJ MISIA, DAJ LALĘ, DAJ AUTO. W drugim etapie ćwiczeń
– DAJ MISIA I AUTO, DAJ LALĘ I PIŁKĘ. Ćwiczenia rozpoczynają się z użyciem
przedmiotów, potem przechodzimy do obrazków.
➔ Ćwiczenie gestu wskazywania palcem obiektów, części obiektów (GDZIE KOŁO?
GDZIE OKO? oraz obrazków GDZIE JABŁKO? GDZIE KOTEK?)
➔ Rozumienie czasowników – należy przygotować zdjęcia domowników wykonujących
różne czynności – następnie podawać dziecku zdjęcia mówiąc: BABA JE, MAMA
STOI, TOBIASZ PIJE, TATA SIEDZI, BABA JEDZIE, MAMA GOTUJE, TOBI ŚPI itp.
➔ Układanie zwierzątek lub postaci według polecenia – np. TATA JEDZIE – figurka
mężczyzny "wchodzi" do auta, naśladujemy ruch – MAMA ŚPI, KOTEK PIJE itp.
➔ Ćwiczenia kategoryzacji podczas czynności domowych – TU MAJTKI, TU SKARPETKI
– TU ŁYŻKI, TU WIDELCE – TU CEBULE, TU JABŁKA
➔ Ćwiczenia sprawności manualnej prawej ręki – zabawy masą solną, plasteliną,
modeliną – lepienie kulki lub wałeczka z plasteliny krojenie plastikowym nożem,
nabijanie na widelec, układanie sztućców do szuflady, bazgranie grubymi kredkami,
przybijanie zabawkowym młotkiem, próby podnoszenia przedmiotów pęsetą,
wrzucanie figur do otworów
➔ Rozwijanie motoryki – gra w piłkę, nauka jazdy na rowerku
➔ Nauka języka w komunikacji – zakładamy dziennik wydarzeń – wklejamy codziennie
do zeszytu rysunek lub zdjęcie (bilet, inną pamiątkę), pod zdjęciem umieszczamy
podpis sytuacji – początkowo samogłoskami, wyrażeniami dźwiękonaśladowczymi i
sylabami – później wyrazami – używamy dużej bezszeryfowej czcionki (np. Arial 36
pkt.)
Na przykład: A lub AM lub JE
później TOBI JE
później TOBIASZ ZJADŁ DZISIAJ
ZUPĘ POMIDOROWĄ. TO
ULUBIONA ZUPA TOBIASZA.
➔ Nauka czytania - książeczki z serii „Kocham czytać” - czytanie i powtarzanie sylab,
wyrazów, pokazywanie obrazków. Należy czytać kolejno wszystkie książeczki z serii
codziennie po jednej lub dwie a następnie zacząć od początku –
www.we.pl➔ Nauka samogłosek: Przygotowujemy kartoniki z samogłoskami A U I – prymarne O
E Y – sekundarne równolegle z U wprowadzamy Ó może być po drugiej stronie
kartonika. Możemy podobnie jak obrazki i symbole dopasowywać taką samą
samogłoskę do takiej samej. Mówić: Daj A!, Daj O! - później można przejść do
sekwencji kilku samogłosek: Daj A O E!
➔ Później - Nauka sylab otwartych: Uczymy dziecko sylab po jednym
paradygmacie. Paradygmat to np: MA MU MI MO ME MY MÓ MĄ MĘ. Początkowo
nie musimy uczyć dziecka sylab MĄ MĘ. Można skorzystać z zestawu "Sylaby – karty
logopedyczne" -
www.arson.pl lub samodzielnie pisać potrzebne sylaby.
● Wszystkie ćwiczenia muszą się pojawić codziennie, każde trwa 5-6 minut. Jeśli
dziecko nie wykonuje polecenia wykonujemy je ręką dziecka.
● Zawsze chwalimy po wykonaniu zadania.
● Ćwiczenia ogólnorozwojowe powinny występować naprzemiennie z ćwiczeniami
Symultaniczno Sekwencyjnej Nauki Czytania
● Nie przerywamy ćwiczeń na żądanie dziecka, wykonujemy czynność ręką dziecka, i
zmieniamy zadanie.
● Zajęcia przy stoliku (ustrukturyzowane) muszą odbywać się codziennie w wymiarze
2 godzin.
● Możemy do terapii zaangażować rodzinę, znajomych – osoby z otoczenia.
Wszystkie ćwiczenia zostały omówione w J. Cieszyńska. M. Korendo „Wczesna
interwencja terapeutyczna” oraz J. Cieszyńska „Wczesna diagnoza i terapia zaburzeń
autystycznych” (
www.konferencje-logopedyczne.pl – zakładka sklep
Tobiaszek nie może korzystać z żadne j stymulacj i prawopółkulowe j .
Nie wolno mu:
o oglądać telewizji
o oglądać bajek na DVD
o bawić się telefonem komórkowym
o słuchać muzyki
o grać na komputerze, oglądać obrazków na komputerze
o bawić się w pomieszczeniu w którym włączony jest telewizor
Z diety należy wyłączyć biały cukier, wyroby czekoladowe, chipsy, przekąski, żywność
wysoko przetworzoną.
